11

Jednak my także wzbogacamy zasoby ludzkiego doświadczenia i do znacznego już zbioru sposobów przystosowania,
które należą do naszego materialnego i duchowego środowiska, wprowadzamy wciąż nowe metody radzenia sobie nie tylko z
materialnym światem, ale także z innymi osobnikami i z nowym światem materialnym, który tworzymy.
Jak powiedział J.K. Feibleman:
“Jesteśmy wytworami instytucji, które sami powołaliśmy do życia, ale to nie zmienia faktu, że jesteśmy ich
twórcami. Istnieje spirala oddziaływania pomiędzy człowiekiem i jego dziełami, tak że te dzieła popychają go do
tworzenia dalszych dzieł, aż w końcu nie można już oddzielić człowieka od jego dzieł”.
Człowiek stopniowo i uparcie, czasami w sposób nieodwracalny, stworzył sobie środowisko, które coraz bardziej
pośredniczyło pomiędzy nim a światem przyrody. Jako pierwsze zostały “wstawione” pomiędzy jego ciało a środowisko
narzędzia i odzież. Później budował schroniska, w których mógł żyć i pracować. Udomowienie zwierząt i roślin pozwoliło
człowiekowi przejąć kontrolę nad zasobami żywności. Dziś zajmuje się gatunkami, których cechy niekiedy stanowią rezultat
ludzkiej działalności; w tym sensie owe rośliny i zwierzęta są artefaktami. Człowiek ma coraz więcej kontaktów ze światem,
który sam stworzył, i z przejawami organizacji społecznej, która wzrastała razem z nim. Te zmiany nie objawiają się tylko w
formie materialnej. Człowiek posiada niezwykły talent do używania symboli, do myślenia symbolicznego i ta jego cecha
zaważyła na nauce, technologii i większości elementów środowiska społecznego (w tym na prawie całym systemie religii).
Niemiecki filozof Ernst Cassirer wyraził to tak:
“Krąg funkcjonalny człowieka został nie tylko powiększony ilościowo, ale nastąpiły w nim zmiany jakościowe.
Człowiek, jak to by można określić, odkrył nowe sposoby adaptacji do środowiska. Między systemem odbiorczym i
systemem wykonawczym (istniejącym u każdego gatunku zwierząt), znajduje się jeszcze trzecie ogniwo, a mianowicie
system symboliczny. Ten nowy nabytek przeobraził całokształt życia ludzkiego. W porównaniu z innymi gatunkami
zwierząt człowiek posiada nie tylko poczucie szerszej rzeczywistości; do pewnego stopnia żyje w nowym jej
wymiarze”.

Dodaj odpowiedź